BJK TV ekranlarındaki Engelsiz Bir Yaşam adlı programa uzman konuk olarak katılan Tayneks Genel Müdürü Adem Tayman, görme engelli ürünleriyle ilgili bilinmeyenlere yanıt verirken, sektörün Türkiye’de geldiği noktayı şöyle özetledi:
Adem Tayman: 35 yıllık sanayicilik hayatım var ve Tayneks kurucu ortaklarındanım. Uzun yıllar yurt dışındaki fuarlarda gerek ziyaretçi, gerekse katılımcı olarak bulunduk. Bu seyahatler sırasında, görme engelli vatandaşlarımız için Türkiye’de olmayan birçok yenilik fark ettik ve Türkiye’de bu hizmetin neden olmadığını sorguladık. Gerçekten Türkiye’de ne bir otobüs durağında, ne bir tren garında, hiçbir şekilde görme engellilere yönelik bir hizmet, bir alt yapı yoktu.
Geniş kapsamlı ve uzun süren araştırmalarımızın sonunda, Özürlüler Dairesi Başkanlığı, Sivil Toplum Kuruluşları ve Belediyeler ile yapmış olduğumuz fikir alışverişleri doğrultusunda bu ihtiyacı tespit ettik. Ancak bu işe ezbere değil, sanayi ve ticari birikimin tek başına yetmediğini bildiğimden dolayı, firmamıza görme engelli personeller dahil ederek, onları daha yakından gözlemleyip, ihtiyaçlarını belirleyerek yola çıktık.
3 yıllık ar-ge çalışmasının sonunda bu ürünlerin Türkiye’de üretilmesine karar verdik. Türkiye’de mevcut bir standart olmamasından dolayı da üretimi dünyada en çok kabul gören Japon standartlarına göre tasarlayarak işe başladık. Bu arada Başbakanlık, Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Görme Engelliler Derneklerinin bu konudaki takdire şayan çalışmaları ile birlikte son dönemde bu konuda hızlı gelişmeler oldu. Böylece dünya standartlarından bilgi alınarak, Türkiye’de Türk Standartlarına göre çalışmalar yapıldı. Bu çalışmalar Çalıştay 1 ve 2 olarak belirlendi.
Program sunucusunun sorusu üzerine Adem Bey, hissedilebilir ürünler hakkında şu bilgileri verdi:
Adem Tayman: Hissedilebilir yüzey ürünlerimiz kaliteli plastikten üretiliyor ve bunlar ikiye ayrılıyor;
Öncelikle kapı önleri, asansör girişleri, merdiven başları gibi görme engelli vatandaşlarımız için tehlike arz eden yerlerin zeminlerine, üzerinde tepecikleri bulunan çeşitli ebatlarda döşenen, bastonla hissedilebilecek şekilde tasarlanan uyarı amaçlı yüzey ürünleridir. Görme engelli bir vatandaşımız bu yüzeyler sayesinde, bir kapı önüne geldiğini ya da bir tren istasyonunun kenarında olduğunu hissedebilmektedir. Yere döşenen bu uyarı yüzeyinin hemen bitişiğine kılavuz tabir ettiğimiz yüzeyler döşeniyor. Bu kılavuz yüzeyler, yolun sağlıklı bir şekilde yürümek için uygun olduğunu, herhangi bir engel olmadığını belirten yüzeylerdir. Netice itibariyle, ilk önce tehlike oluşturabilecek yerlere uyarılar döşeniyor, peşine kılavuz yüzeyler döşeniyor ve görme engelli vatandaşlarımız rahatlıkla tehlikenin büyük bölümünü bu yüzeyler sayesinde atlattıktan sonra amacına ulaşıyor.
Programda telefonla canlı yayına bağlanan, 6 Nokta Körler Derneği Başkanı Murat Demirok, konuyla ilgili olarak yetkilileri göreve davet ederken, bu tür çalışmaların sivil toplum örgütleriyle de ortaklaşa yürütülmesi gerektiğini vurguladı. Tayneks Genel Müdürü Adem Tayman’a da üstlendiği sorumluluk ve çalışmalarında gösterdiği başarıdan dolayı teşekkür eden Demirok, kendisine yöneltilen ‘Adem Bey’e söylemek istedikleriniz var mı?’ sorusuna şöyle yanıt verdi:
Dernek Başkanı: Adem Bey’e şunu söylemek isterim; görme engelli ürünlerinin uygulama çalışmasında, ne zaman isterlerse gelir, danışmanlık hizmeti verebiliriz, ortaklaşa birçok iş yapabiliriz. Çalışmalarından dolayı Adem Bey’i kutluyor ve kendisine teşekkür ediyorum.
Tayneks Genel Müdürü Adem Tayman, 6 Nokta Körler Derneği Başkanı Murat Demirok’un bu teklifinden duyduğu memnuniyeti şu sözleriyle dile getirdi:
Adem Tayman: Sevgili Başkanıma değerli görüşleri için çok teşekkür ediyorum. Bu konuda kendilerinden alacağım çok bilgiler var. Uygulama yapmadan önce kendileriyle memnuniyetle fikir alışverişinde bulunuruz. Danışmanlık tekliflerinden dolayı teşekkür ediyor, onur duyduğumu belirtmek istiyorum.
1-4 Aralık tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenecek olan Engelsiz Yaşam Fuarı’nda katılımcı olduklarını belirten Adem Tayman, Türkiye’de henüz olmayan, özellikle görme engellilerin kullanımına sunulacak en yeni Tayneks ürünlerini bu fuar vesilesiyle tanıtmaktan gurur duyacaklarını ifade etti ve bu ürünlere dikkat çekti:
Adem Tayman: Görme engelliler için sadece yüzey ürünleriyle yetinmemek lazım. Görme engelli vatandaşlarımızın toplum hayatını kolaylaştıracak, kamu binalarında bulunan tabela, korkuluk, kat planları gibi Braille Alfabesi(Kabartma Alfabe) kullanılarak hazırlanan, istedikleri bilgiye el yordamıyla ulaşabilecekleri ürünlere de ihtiyaçları vardır.
Bu sayede Braille alfabesini bilen, görme engelli bir vatandaşımız, örneğin bir hastaneye gittiği zaman, tek başına, binanın kabartma haritalı kat planına parmak uçlarıyla dokunarak gideceği yer bulabileceği gibi, asansör içlerinde de yine braille alfabeli kullanma talimatından faydalanarak kimsenin yardımına ihtiyaç duymadan istediği katta işi halledebilecektir.
Bahsettiğim Kat Planı, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi’nin bir önerisiyle Braille Kabartma İstanbul Haritası olmak üzere, Türkiye’de ilk kez Tayneks tarafından üretilmiştir. Ayrıca 30 cm ölçüsünde, bir tarafı Braille alfabeli, diğer tarafı normal cm olan bir cetvel üretiyoruz. Bu cetvel hem görenlerin hem de görmeyenlerin işine yarayacak şekilde tasarlandı.
Yine görme engellilerin kimsenin yardımına ihtiyaç duymadan tek başlarına hareket edebilmeleri için, Amerika’da çok yaygın olarak kullanılan, sesli ve braille alfabeli bir ürünün de Türkiye’de üretimine karar verdik. Bu Sesli Bilgilendirme Kiosku, yarım metreden, gelen insanı sensör vasıtasıyla görebiliyor ve hemen kişiyi kendine davet eden ses devreye giriyor. Üzerinde yine o binanın braille alfabesiyle hazırlanmış kat planı bulunuyor. Kişi parmak uçlarıyla dokunarak haritayı çözemediği takdirde, ses tekrar devreye girerek ‘Lütfen sağ taraftaki butona basın’ şeklinde bir uyarıyla, kişinin insani yardım istemesine yardımcı oluyor.
Aslında engelliler konusunda yapılacak daha çok işimiz var. Biz sanayicilere düşen çok görevler var. Sadece kar amacı gütmeden, yapılan işin bir sosyal sorumluluk olduğunun bilincine varılması lazım. Kesinlikle devletin de bu konuda Avrupa’da olduğu gibi, vergi teşviki gibi konularda destek olması gerekir. Benim bu sektörde 3 yıllık bir tecrübem var ve görme engelliler konusunda bilgilerim fazla. Elbette bununla bitmiyor, İşitme engelliler, fiziksel engelliler, yani sektör o kadar bakir ki..
Yapılması gereken daha çok iş var. İthalata da karşı değilim ancak biliyorum ki, yurt dışından getirilen ürünler oldukça pahalı, bu sebeple herkes faydalanamıyor. Dolayısıyla ben üreticilerin daha ekonomik ve kaliteli ürünler üretip engellilere; görme engelli olsun, işitme engelli olsun, herkese ulaştırabilmeleri gerektiğine inanıyorum.
Adem Tayman
Genel Müdür
Tayneks